Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

Π.M.Σ. «ΚΥΒΕΡΝΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ»

ΤΟ ΠΜΣ

Η ανάπτυξη νέων διαδικτυακών τεχνολογιών, έξυπνων συσκευών, προϊόντων, υπηρεσιών  και περιβαλλόντων και η εξέλιξη των κοινωνικών υπολογιστών είναι οι λόγοι πίσω από τον διαρκώς αυξανόμενο ρόλο των ΤΠΕ στη ζωή μας και έχουν θέσει ένα εξαιρετικά απαιτητικό πλαίσιο για έρευνα. Καθώς ένα μεγάλο ποσοστό των καθημερινών μας δραστηριοτήτων λαμβάνει χώρα στο Διαδίκτυο (π.χ., κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αγορές, τραπεζικές συναλλαγές, ανάγνωση, ροή βίντεο και μουσικής, κ.λπ.), δεν είναι περίεργο που μας απασχολεί όλο και περισσότερο το πώς η τεχνολογία επηρεάζει τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας και τελικά το πώς μας διαμορφώνει ως άτομα και ως κοινωνία.

Η μελέτη και η κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε σχέση με την τεχνολογία είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η γραμμή μεταξύ του κυβερνοχώρου και του πραγματικού κόσμου γίνεται θολή. Και φυσικά, θα ήταν αφελές να υποθέσουμε ότι η τεχνολογία δεν επηρεάζει τους πάντες με κάποιο τρόπο. Γιατί οι άνθρωποι συμπεριφέρονται διαφορετικά όταν συνδέονται στο διαδίκτυο από ό,τι στην πραγματική ζωή; Πώς αναπτύσσονται οι διαδικτυακές σχέσεις; Εμφανίζουν οι άνθρωποι διαφορετικές προσωπικότητες στον κυβερνοχώρο; Και καθώς η επικάλυψη μεταξύ ατόμων και μηχανών αυξάνεται, η αναγκαιότητα της περαιτέρω ανάπτυξης αυτού του κλάδου γίνεται ουσιαστική. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ψυχική υγεία των χρηστών του Διαδικτύου μπορεί να επηρεαστεί – η διάρκεια της προσοχής τους γίνεται μικρότερη, εθίζονται στην τεχνολογία, παραπληροφορούνται λόγω των φαινομένων ψευδών ειδήσεων κ.λπ.

Αυτά ισχύουν ακόμη περισσότερο για τις νεότερες γενιές που γεννήθηκαν σε έναν κόσμο που περιβάλλεται από το διαδίκτυο και ιδιαιτέρως τώρα που μετά από μια πολύμηνη περίοδο εγκλεισμού κατά την περίοδο της πανδημίας του Covid-19, το διαδίκτυο αναδείχτηκε ως το σημαντικότερο ίσως πλαίσιο για την επικοινωνία, την εργασία, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.

Η Κυβερνοψυχολογία είναι ένα σύγχρονο διεπιστημονικό πεδίο που αναδείχτηκε ως αναγκαιότητα για τη μελέτη του ανθρώπινου νου και των ψυχολογικών φαινομένων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με την ψηφιακή τεχνολογία, ιδιαίτερα το Διαδίκτυο. Διερευνώντας θέματα σχετικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την εικονική πραγματικότητα, τη διαδικτυακή μάθηση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τις ομάδες εικονικών ενδιαφερόντων εγείρει ερωτήσεις και αναζητά απαντήσεις σχετικά με τα κίνητρα, τις εμπειρίες και τις επιπτώσεις που σχετίζονται με τις δυναμικές διεργασίες και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων (ατόμων, ομάδων και της ευρύτερης κοινωνίας) και τεχνολογίας. Η έρευνα στο πεδίο της κυβερνοψυχολογίας -μεταξύ άλλων- εστιάζει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας στο διαδικτυακό μέσο, ​​τις σχέσεις που αναπτύσσουμε στο Διαδίκτυο, τους εθισμούς στην τεχνολογία και τον διαδικτυακό εκφοβισμό, ενώ συχνά μετατοπίζεται σε ένα ευρύτερο φάσμα, εστιάζοντας επίσης στην ανθρώπινη συμπεριφορά σε σχέση με αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως τα cyborgs, η τεχνητή νοημοσύνη, η εικονική πραγματικότητα και το Διαδίκτυο των πραγμάτων. Παρόλο που ορισμένα από αυτά τα θέματα μπορεί να φαίνονται ως υλικό επιστημονικής φαντασίας, γίνονται γρήγορα επιστημονικά δεδομένα, όπως αποδεικνύεται από την ανάπτυξη ολοένα και πιο διεπιστημονικών προσεγγίσεων που συμπεριλαμβάνουν τους τομείς της βιολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών.

Καθώς η επικάλυψη μεταξύ ανθρώπου και μηχανής επεκτείνεται, η συνάφεια της έρευνας για την αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή (HCI) αυξάνει διαρκώς. Και, με τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό χρηστών του Διαδικτύου και των ηλεκτρονικών συσκευών παγκοσμίως, είναι προφανές ότι οι επιπτώσεις της τεχνολογίας στους χρήστες θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν σημαντικά τόσο τις αλληλεπιδράσεις μας μαζί τους όσο και τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο που κυριολεκτικά βρίσκεται «στα ακροδάχτυλά μας».

Επιπλέον, υπάρχει διευρυμένη αναγνώριση της κυβερνοψυχολογίας μέσω επαγγελματικών εταιρειών, όπως η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA), καθώς και μέσω νέων περιοδικών, συνεδρίων και ακαδημαϊκών προγραμμάτων. Ως εκ τούτου, ο όρος κυβερνοψυχολογία έχει φτάσει να περιλαμβάνει διάφορους τομείς της βασικής και της εφαρμοσμένης έρευνας που εξετάζονται μέσα από το πρίσμα των επιστημών της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η διεπιστημονική φύση της κυβερνοψυχολογίας βασίζεται σε μια σειρά θεωρητικών προοπτικών και συνεχίζει να εξελίσσεται. Επιπλέον, οι εφαρμογές της κυβερνοψυχολογίας σε ένα πλήθος πεδίων όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, το εργατικό δυναμικό, η ασφάλεια και η ψυχολογική πρακτική είναι εκτεταμένες.

Για όλους τους παραπάνω λόγους οργανώθηκε και λειτουργεί από το 2022 το Π.Μ.Σ. του Τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ «Κυβερνοψυχολογία». Πρόκειται για το πρώτο και μοναδικό στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα στην Ευρώπη του οποίου το αντικείμενο σχετίζεται αμιγώς με το πεδίο αυτό. Το ΠΜΣ δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές του να αναπτύξουν τις σχετικές ακαδημαϊκές και επαγγελματικές δεξιότητές τους για να ξεκινήσουν μια επιτυχημένη καριέρα στην κυβερνοψυχολογία, την ψυχολογική μελέτη του Διαδικτύου και τις ψηφιακές τεχνολογίες.